Bugun...

Satranç Köşesi

Satranç'da Yarışma Psikolojisi!

Tarih: 17-06-2022 11:00:00 Güncelleme: 17-06-2022 11:02:00

Tüm spor dallarında alınan eğitimler sonrası öğrenilenlerin uygulama yeri yarışmalar, turnuvalardır.

Turnuvalara katılan kişiler, aldığı teorik eğitimleri ve öğrendiklerini pratiğe dökme imkanını bulur. Oyun sırasında yapılan yanlışlar, neleri daha iyi öğrenmemizi, nelere daha dikkat etmemiz gerektiğini katılımcılara uygulamalarıyla göstermiş olur. Bu nedenle iyi bir sporcu olmak için bolca sportif amaçlı düzenlenen turnuvalara, yarışmalara katılmak gerekir.

Turnuvalara katılmak gerekli dediysek de her kişi her turnuvaya katılacak diye bir kural yoktur. Özellikle, satranç sporunda yeni başlayanlar ile ilerlemiş kişilerin katılacağı turnuvaların özenle seçilmesi önemlidir. Bir çok kişi daha satrancın ABC’sini düzgün kavramadan sadece tecrübe olsun diye önüne gelen turnuvalarda çocukları oynatmak, onları sadece bu işten soğutmaktan başka bir şeye neden olmamaktadır. Kişinin yaşı ve tecrübesi; yarışmalar ve gelişim için izleyeceği yol önemlidir.

Yetişkinlerin bile kalabalık yarışma ortamlarından etkilendiğini düşünürsek, çocukların yarışmalarda nasıl tepki göstereceğini bilinmez bir denklem gibidir. Bir çok aile ve antrenörler; bu konunun farkında olmadan çocuklara gereksiz bir baskı uygulamakta ve istemeden çocukların o andaki yarışma performansını düşürebilmektedir.

Unutmayalım ki; yarışma sırasında üstün performans beklediğiniz kişi her ne kadar eğitim alarak, yarışmak üzere hazırlansa da yaşı ufak bir çocuktur. Bu unutulmamalıdır. İşin içine insan faktörü girdiği zaman her durumda psikolojik faktörleri de düşünmeli ve her şeye hazırlıklı olmanız gerekir. Yarışmadaki kişi ufak bir yaş grubu çocuksa bu durumu iki kat daha fazla düşünmeniz gerekir.

Bir çok eğitmen ve antrenör ne yazık ki; bu konularda duyarlı şekilde hareket etmiyor. Yetişkinlerle çalışmaya alışık antrenörler özellikle yaşı ufak çocuklarla çalışırken istemeden iletişimde zorluk çekmektedir. Oysa, psikolojik faktörler ve ailelerin çocuklara karşı davranışları, özellikle satranç turnuvalarında yarışan çocukların oyun içindeki hamlelerini oldukça olumsuz yönde etkileyebildiğini söyleyebilirim.

Uzun yıllardır anaokulundan lise kademesine kadar değişik yaş gruplarındaki öğrencilere eğitim veren bir eğitmen olarak; her çocuğun farklı kişilikte ve karakterde olduğunu unutmamanızı öneririm. Her çocuğun olaylara tepkisi de farklı olmaktadır. Kullanacağınız kelimelerin, öğreti materyalleri ve şekillerini bile ince bir dengede sunmalısınız. Bunlar, sadece satranç için değil; diğer alanlardaki eğitimler ve yarışmalar içinde geçerli olmaktadır.

Ben şimdiye kadar bir çok eğitim kurumunda sadece satranç değil, çeşitli akıl ve zeka oyunları, bilişim ve robotik kodlama konularında eğitim verip, onları yarışmalara hazırlayan biriyim. Bu nedenle değişik branş alanlarında da çocukları gözlemleme imkanına da sahip oldum. Psikolojik faktörler, bir satranç sporcusunu diğer spor dallarından çok daha fazla etkilediğini de söylemem gerekir.

Turnuvalarda oynayacak satranç oyuncuları maç öncesi ve maç sırasında çok yoğun duygu karmaşası yaşar. Aşırı heyecanlı olma, endişe duyma, huzursuz olma, panik halinde olma, kendi yeteneklerini küçümseme, kendine güvenememe, rakibini gözünde fazla büyütme gibi duygular oyuncunun oyununa odaklanmasını engellediği gibi, dikkatini toplayamadığı için zihninin kimyasını da bozarak oyuncunun hatalı hamleler yapmasına neden olurlar.

Ailelerin ve antrenörlerin sporcuları mental olarak da yarışmalara yönelik hazırlaması, yapılacakları daha özenli ve anlaşılır şekilde göstermesi gerekmektedir. Çocukları yarışmalara hazırlayan antrenörler ise sadece sporcuyu değil, turnuvada yanında bulunacak aile büyüklerini de bu turnuvalar için davranış ve mental yönden hazırlamalıdır. Çocukların daha huzurlu ve kazanmaların konuşulmadığı ortamlarda olması sağlanmalıdır. Çocuklar sevdikleri işleri tutkuya dönüştürürler. Geleceğin başarılı sporcuları da bu tutkulu kişiler arasından çıkacaktır.

Mutlu kalın, sağlıkla kalın, satrançla kalın.

TURGAY ÜLKER

Satranç Öğretmeni, antrenörü, spor koçu,

Akıl ve zeka oyunları formatör eğitmeni

Bu yazı 126 defa okunmuştur.